Er zijn verschillende oorzaken die kunnen leiden tot criminaliteit of fraude. Deels komt dit door onopzettelijke handelingen. Een voorbeeld hiervan is handelen vanuit gewoonte. Wanneer je regelmatig dezelfde checklist invult, kan het zomaar gebeuren dat je steeds netjes de vinkjes zet, maar de bijbehorende controle niet bewust doet.
Ook gemakzucht kan een oorzaak zijn van criminaliteit. Je vindt het bijvoorbeeld veel handiger, sneller of makkelijker om de nooddeur met een stuk hout open te zetten, omdat de nooddeur dichterbij is dan de personeelsingang. Wat je op zo’n moment vergeet is wanneer jij makkelijk en snel naar binnen kan, dit ook geldt voor een crimineel.
Daarnaast hebben we te maken met georganiseerde misdaad. Deze groep criminelen bekijkt van tevoren precies hoe zij hun diefstal, overval, insluiping etc. het beste kunnen gaan uitvoeren. Hiervoor observeren ze soms weken vooraf al de gang van zaken bij bedrijven. Op die manier komen ze te weten wanneer er pauzes zijn, hoe laat de medewerkers beginnen, hoe laat men naar huis gaat, waar toegangsdeuren zijn, waar camera’s hangen, of er vaste routines zijn die gevolgd worden, etc. Voor deze criminelen is die voorbereiding erg belangrijk, maar dit is ook een periode waarin door oplettendheid van medewerkers hun plannen opgemerkt kunnen worden.
De derde groep zijn de gelegenheidscriminelen; dit is eigenlijk de lastigste groep. Zij handelen vaak vanuit noodzaak. Ze hebben geld nodig en hopen dat door het stelen van goederen snel voor elkaar te krijgen. De diefstal doen zij zonder goede voorbereiding. Hierdoor is er dus ook geen mogelijkheid om de plannen van tevoren op te kunnen merken.